7. Bölüm
Yazarların yazmadıkları
Adalet Atlası’nın yedinci bölümünde edebiyatın adalet ile ilişkisini yazar Sema Kaygusuz ve edebiyatçı Mehmet Fatih Uslu ile ele alıyoruz. Bölümde Ahmet Hamdi Tanpınar başta olmak üzere Türkiye edebiyatının büyük yazarlarının es geçtiklerinden yola çıkıyoruz. Sema Kaygusuz’un 1938 Dersim katliamına maruz kalan babaannesinin peşine düştüğünü romanı Yüzünde Bir Yer’i zemin alarak edebiyatın bu alandaki imkânlarını konuşuyoruz.
Birlikte yanıtını aradığımız sorular şöyle:
Edebiyat ve adalet arasında nasıl bir ilişki var? Büyük yazarlar neleri, neden yazınına yansıtmadı? Ahmet Hamdi Tanpınar metinlerinde neleri hatırlamadı? Yazar geçmişi sorgulamadan yazabilir mi? Geçmişi edebiyatına taşıyan yazarın adalet kaygısı var mıdır? Edebiyat, geleceğin adaletini nasıl inşa eder?
Birlikte yanıtını aradığımız sorular şöyle:
Edebiyat ve adalet arasında nasıl bir ilişki var? Büyük yazarlar neleri, neden yazınına yansıtmadı? Ahmet Hamdi Tanpınar metinlerinde neleri hatırlamadı? Yazar geçmişi sorgulamadan yazabilir mi? Geçmişi edebiyatına taşıyan yazarın adalet kaygısı var mıdır? Edebiyat, geleceğin adaletini nasıl inşa eder?
Konuklar hakkında
Yazar Sema Kaygusuz edebiyat alanına öyküleriyle girdi. İlk öykü dosyaları Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülü'ne (1995) ve Gençlik Kitabevi Ödülü'ne (1996) değer bulundu. Öykü kitabı Sandık Lekesi ile Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü'nü (2000) aldı. İlk romanı Yere Düşen Dualar 2006 yılında yayımlandı. Eleştirmenlerin takdirini alan ve çok sevilen roman, çevrildiği başka dillerde de yazarına çeşitli ödüller getirdi. 2009 tarihli ikinci romanı Yüzünde Bir Yer Avusturya KulturKontakt kurumu tarafından onurlandırıldı. Yönetmenle birlikte Pandora'nın Kutusu filminin (Yeşim Ustaoğlu, 2008) senaryosunu yazdı.
2011 yılında Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nden doktorasını alan Mehmet Fatih Uslu, 2006-2008 yılları arasında Sabancı Üniversitesi’nde öğretim görevlisi, 2008-2009’da Venedik Ca’ Foscari Üniversitesi’nde ve 2009-2010’da Harvard Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olarak bulundu. 2010-2020 arasında İstanbul Şehir Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi olarak çalıştı. "Çatışma ve Müzakere: Osmanlı’da Türkçe ve Dramatik Edebiyat" başlıklı kitabı İletişim Yayınları, Fatih Altuğ ile beraber hazırladığı "Tanzimat ve Edebiyat: Osmanlı İstanbulu’nda Modern Edebi Kültür" adlı derleme Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlandı. İngilizce, İtalyanca ve Ermenice’den çok sayıda kitap ve makale çevirisi bulunmaktadır.
Okuma önerileri
Araştırma
Beatriz Sarlo, Geçmiş Zaman: Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine Bir Tartışma, (çev.) P. B. Charum ve D. Ekinci, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Franz Kafka, Ofis Yazıları, (çev.) Emre Erbatur, İstanbul: Everest Yayınları, 2017.
Marc Nichanian, Edebiyat ve Felaket, (çev.) Ayşegül Sönmezay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
Richard Posner, Law and Literature, Harvard University Press, 1998.
Rita Felski, Edebiyat Ne İşe Yarar, (çev.) Emine Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları, 2019.
Winfried Fluck. “Fiction and Justice” New Literary History, C.34 No: 1 (Kış 2003): 19-42.
Edebiyat
Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, Dergah Yayınları, 1999.
Aharon Appelfeld, Ruhun Kuytusunda, (çev.) Aslı Biçen, Metis Yayıncılık, 2014.
Akif Kurtuluş, Ukde, İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
Franz Kafka, Açlık Sanatçısı, (çev.) Yekta Majiskül, İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları, 2019.
Franz Kafka, Dava, (çev.) Kâmuran Şipal, İstanbul: Cem Yayınları, 2020.
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski, Suç ve Ceza, (çev.) Mazlum Beyhan, İş Bankası Kültür Yayınları, 2006.
Hagop Baronyan, "Bağdasar Ağpar", Baronyan Oyunları içinde, İstanbul: bgst, 2013.
Harper Lee, Bülbülü Öldürmek, (çev.) Ülker İnce, Epsilon Yayınevi, 2020.
Nurdan Gürbilek, İkinci Hayat: Kaçmak-Kovulmak-Dönmek Üzerine Denemeler, Metis Yayıncılık, 2020.
Sema Kaygusuz, Yüzünde Bir Yer, Metis Yayıncılık, 2016.
Tarık Dursun K., Alçaktan Uçan Güvercin, İstanbul: YKY, 2018.
William Shakespeare, Hamlet, (çev.) Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
İzleme Önerileri
38, 2006, yön. Çayan Demirel, 70’
Koloni, 2015, yön. Gürcan Keltek, 52’
Saroyan Ülkesi, 2013, yön. Lusin Dink, 72’
Stories We Tell (Anlattığımız Hikâyeler), 2012, yön. Sarah Polley, 108’
To Kill a Mockingbird (Bülbülü Öldürmek), 1962, yön. Robert Mulligan, 129’
Çevrimiçi Kaynaklar
Ian Almond. “Armenians in Modern Turkish Literature”, YouTube.
Simon Critchley. “Tragedy’s Philosphy.”, YouTube.
Yazar Sema Kaygusuz edebiyat alanına öyküleriyle girdi. İlk öykü dosyaları Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülü'ne (1995) ve Gençlik Kitabevi Ödülü'ne (1996) değer bulundu. Öykü kitabı Sandık Lekesi ile Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü'nü (2000) aldı. İlk romanı Yere Düşen Dualar 2006 yılında yayımlandı. Eleştirmenlerin takdirini alan ve çok sevilen roman, çevrildiği başka dillerde de yazarına çeşitli ödüller getirdi. 2009 tarihli ikinci romanı Yüzünde Bir Yer Avusturya KulturKontakt kurumu tarafından onurlandırıldı. Yönetmenle birlikte Pandora'nın Kutusu filminin (Yeşim Ustaoğlu, 2008) senaryosunu yazdı.
2011 yılında Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nden doktorasını alan Mehmet Fatih Uslu, 2006-2008 yılları arasında Sabancı Üniversitesi’nde öğretim görevlisi, 2008-2009’da Venedik Ca’ Foscari Üniversitesi’nde ve 2009-2010’da Harvard Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olarak bulundu. 2010-2020 arasında İstanbul Şehir Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi olarak çalıştı. "Çatışma ve Müzakere: Osmanlı’da Türkçe ve Dramatik Edebiyat" başlıklı kitabı İletişim Yayınları, Fatih Altuğ ile beraber hazırladığı "Tanzimat ve Edebiyat: Osmanlı İstanbulu’nda Modern Edebi Kültür" adlı derleme Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlandı. İngilizce, İtalyanca ve Ermenice’den çok sayıda kitap ve makale çevirisi bulunmaktadır.
Okuma önerileri
Araştırma
Beatriz Sarlo, Geçmiş Zaman: Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine Bir Tartışma, (çev.) P. B. Charum ve D. Ekinci, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Franz Kafka, Ofis Yazıları, (çev.) Emre Erbatur, İstanbul: Everest Yayınları, 2017.
Marc Nichanian, Edebiyat ve Felaket, (çev.) Ayşegül Sönmezay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
Richard Posner, Law and Literature, Harvard University Press, 1998.
Rita Felski, Edebiyat Ne İşe Yarar, (çev.) Emine Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları, 2019.
Winfried Fluck. “Fiction and Justice” New Literary History, C.34 No: 1 (Kış 2003): 19-42.
Edebiyat
Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, Dergah Yayınları, 1999.
Aharon Appelfeld, Ruhun Kuytusunda, (çev.) Aslı Biçen, Metis Yayıncılık, 2014.
Akif Kurtuluş, Ukde, İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
Franz Kafka, Açlık Sanatçısı, (çev.) Yekta Majiskül, İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları, 2019.
Franz Kafka, Dava, (çev.) Kâmuran Şipal, İstanbul: Cem Yayınları, 2020.
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski, Suç ve Ceza, (çev.) Mazlum Beyhan, İş Bankası Kültür Yayınları, 2006.
Hagop Baronyan, "Bağdasar Ağpar", Baronyan Oyunları içinde, İstanbul: bgst, 2013.
Harper Lee, Bülbülü Öldürmek, (çev.) Ülker İnce, Epsilon Yayınevi, 2020.
Nurdan Gürbilek, İkinci Hayat: Kaçmak-Kovulmak-Dönmek Üzerine Denemeler, Metis Yayıncılık, 2020.
Sema Kaygusuz, Yüzünde Bir Yer, Metis Yayıncılık, 2016.
Tarık Dursun K., Alçaktan Uçan Güvercin, İstanbul: YKY, 2018.
William Shakespeare, Hamlet, (çev.) Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
İzleme Önerileri
38, 2006, yön. Çayan Demirel, 70’
Koloni, 2015, yön. Gürcan Keltek, 52’
Saroyan Ülkesi, 2013, yön. Lusin Dink, 72’
Stories We Tell (Anlattığımız Hikâyeler), 2012, yön. Sarah Polley, 108’
To Kill a Mockingbird (Bülbülü Öldürmek), 1962, yön. Robert Mulligan, 129’
Çevrimiçi Kaynaklar
Ian Almond. “Armenians in Modern Turkish Literature”, YouTube.
Simon Critchley. “Tragedy’s Philosphy.”, YouTube.