6.bölüm
Adalet fantezisi
Adalet Atlası 2’nin altıncı bölümünde editör Aybars Yanık ve antropolog Deniz Yonucu ile adaleti yokluğunda nasıl düşlediğimizi çizgi roman dünyasının vigilante kahramanları ve İstanbul’un bazı sosyalist mahalleleri üzerinden konuşuyoruz. Yasal bir otoriteye dayanmadan kendi adaletini kendin bulma anlayışına tekabül eden vigilante’nin çıkış noktalarını, şiddetle ilişkisini ve yükselen popülerliğini hem kurgudan hem toplumdan yola çıkarak ele alıyoruz.
Bölümde yanıtını aradığımız bazı sorular şöyle:
Düzen yanlısı ve karşıtı vigilanteler nasıl ayrışıyor? Çizgi roman evreni bu adalet anlayışını neden bir fanteziye dönüştürüyor? Batman gibi vigilante kahraman olma hakkı kimlere veriliyor? İstanbul’un bazı mahallelerinde kendi adaletini sağlama arayışı neden başladı? Bu arayışın şiddetle birleşmesi nelere yol açtı? Vigilante hem toplumda hem ekranda neden popülerleşiyor? İktidarda vigilante lider tercihleri, üstünlük arzusuyla nasıl ilişkileniyor?
Bölümde yanıtını aradığımız bazı sorular şöyle:
Düzen yanlısı ve karşıtı vigilanteler nasıl ayrışıyor? Çizgi roman evreni bu adalet anlayışını neden bir fanteziye dönüştürüyor? Batman gibi vigilante kahraman olma hakkı kimlere veriliyor? İstanbul’un bazı mahallelerinde kendi adaletini sağlama arayışı neden başladı? Bu arayışın şiddetle birleşmesi nelere yol açtı? Vigilante hem toplumda hem ekranda neden popülerleşiyor? İktidarda vigilante lider tercihleri, üstünlük arzusuyla nasıl ilişkileniyor?
Konuklar hakkında
Doktora derecesini 2014 yılında Cornell Üniversitesi Sosyal Antropoloji Bölümü’nden alan Deniz Yonucu, Newcastle Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesidir. Hukuk, polis, devlet ve şiddet ilişkisi üzerine birçok makaleye imza atan Deniz Yonucu aynı zamanda Cornell Üniversitesi Yayınevi tarafından basılan Police, Provocation, Politics: Counterinsurgency in Istanbul isimli kitabın da yazarıdır.
Aybars Yanık, Ordu'da doğdu, Ankara'da yaşıyor. İletişim Yayınları'nda editör. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Fakültesi'nde doktora çalışmasına devam ediyor.
Okuma Önerileri
Ahmet Özcan, “Ama Eşkıyalık Çağı Kapandı!” Modern Türkiye’de Son Kürt Eşkıyalık Çağı (1950-1970), İletişim Yayınları, 2018.
Aybars Yanık, Popülizm (VI): Kahramanlar Çağı ve Adalet, Birikim online, 25 Ağustos 2017. (https://birikimdergisi.com/haftalik/8480/populizm-vi-kahramanlar-cagi-ve-adalet)
Aybars Yanık, Mahalle baba yaratıyor…, Birikim Dergisi, Sayı 357, s. 86-91, Ocak 2019. (https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-357-ocak-2019-357-ocak-2019/9297)
Brian Michael Bendis, Daredevil (Ciltler), Arka Bahçe Yayıncılık, 2014.
Bryan Turner, Eşitlik, Dost Kitabevi, 2013.
David Adam Leeming, Mythology: The Voyage of the Hero, Oxford University Press, 1942.
David Pratten, Global Vigilantes: Perspectives on Justice and Violence, Hurst Publishers, 2008.
Deniz Yonucu, Urban Vigilantism: A Study of Anti-Terror Law Politics and Policing in Istanbul, International Journal of Urban and Regional Research, Cilt 3, Sayı 42, s. 408-422, 2018. 25 Mart 2018. (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1468-2427.12611)
Deniz Yonucu, Police, Provocation, Politics: Counterinsurgency in Istanbul, Cornell University Press, 2022.
Ed Brubaker, Batman: Gülen Adam, JBC Yayıncılık, 2018.
Elise Massicard, Quand les civils maintiennent l’ordre, Revue des Musulmans et de la Méditerranée, Sayı 145, s. 229-256, 2019.
Erol Sağlam, Taking the matter into your own hands: ethnographic insights into societal violence and the reconfigurations of the state in contemporary Turkey, Southeast European and Black Sea Studies, Sayı 2, s. 213-230, 2021.
Esra Sarıoğlu, Vigilante Violence against Women in Turkey: A Sociological Analysis, Kadın/Woman, Cilt 2, Sayı 19, Aralık 2018.
Flippo Sabetti, The mafia and the antimafia: moments in the struggle for justice and self-governance in Sicily, Italian Politics, Sayı 4, s. 174-195, 1990. (https://www.jstor.org/stable/43039627)
Garth Ennis, Punisher Doğuyor, Marmara Çizgi, 2020.
Gregory Heerkens, Justice by any Means: The Relationship Between Societal Stress and the Rise of Vigilantism in Comic Books, Rochester Institute of Technology, 5 Kasım 2018.
Howard Pyle, Robin Hood, İletişim Yayınları, 2020.
Joseph Campbell, Kahramnın Sonsuz Yolculuğu, İthaki, 2017.
Kemal Tahir, Rahmet Yolları Kesti, İthaki Yayınları, 2015.
Levent Cantek, Türkiye’de Çizgi Roman, İletişim Yayınları, 2018.
Levent Cantek (der.), Çizgili Hayat Kılavuzu-Kahramanlar, Dergiler ve Türler, İletişim Yayınları, 2002.
Mitchel P. Roth, Göze Göz: Suç ve Cezanın Küresel Tarihi, Can Yayınları, 2017.
Selin Top, Şahika Hancı, Feminist çizgi romanlar vardır – 2, çatlak zemin, 1 Ekim 2021. (https://catlakzemin.com/feminist-cizgi-romanlar-vardir-2/?fbclid=IwAR08gpAOsQpF_WCZczMyXOna6ZYO2zEkRjHmTFNVdCUDEsQAZziXim5bPZ0)
Tito Faraci, Tex: Maxi 2 - Starker Kanunu, Çizgi Düşler, 2015.
Tress Gerritsen, Sessiz Kız, Doğan Kitap, 2011.
Yaşar Kemal, İnce Memed (1-2-3-4), Yapı Kredi Yayınları, 2004.
Walter Benjamin (içinde), Şiddetin Eleştirisi Üzerine, Metis Yayınları – Metis Defterleri, 2014.
İzleme Önerileri
Christopher Nolan (yön.), Batman Begins, 2005.
Drew Goddard (yön.), Daredevil, 2015.
Emerald Fenner (yön.), Promising Young Woman, 2020.
Martin McDonagh (yön.), Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, 2017.
Park Chan-wook (yön.), Lady Vengeance, 2005.
Ryan Cogler (yön.), Black Panther, 2018.
Steve Lightfoot (yön.), The Punisher, 2017.
Doktora derecesini 2014 yılında Cornell Üniversitesi Sosyal Antropoloji Bölümü’nden alan Deniz Yonucu, Newcastle Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesidir. Hukuk, polis, devlet ve şiddet ilişkisi üzerine birçok makaleye imza atan Deniz Yonucu aynı zamanda Cornell Üniversitesi Yayınevi tarafından basılan Police, Provocation, Politics: Counterinsurgency in Istanbul isimli kitabın da yazarıdır.
Aybars Yanık, Ordu'da doğdu, Ankara'da yaşıyor. İletişim Yayınları'nda editör. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Fakültesi'nde doktora çalışmasına devam ediyor.
Okuma Önerileri
Ahmet Özcan, “Ama Eşkıyalık Çağı Kapandı!” Modern Türkiye’de Son Kürt Eşkıyalık Çağı (1950-1970), İletişim Yayınları, 2018.
Aybars Yanık, Popülizm (VI): Kahramanlar Çağı ve Adalet, Birikim online, 25 Ağustos 2017. (https://birikimdergisi.com/haftalik/8480/populizm-vi-kahramanlar-cagi-ve-adalet)
Aybars Yanık, Mahalle baba yaratıyor…, Birikim Dergisi, Sayı 357, s. 86-91, Ocak 2019. (https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-357-ocak-2019-357-ocak-2019/9297)
Brian Michael Bendis, Daredevil (Ciltler), Arka Bahçe Yayıncılık, 2014.
Bryan Turner, Eşitlik, Dost Kitabevi, 2013.
David Adam Leeming, Mythology: The Voyage of the Hero, Oxford University Press, 1942.
David Pratten, Global Vigilantes: Perspectives on Justice and Violence, Hurst Publishers, 2008.
Deniz Yonucu, Urban Vigilantism: A Study of Anti-Terror Law Politics and Policing in Istanbul, International Journal of Urban and Regional Research, Cilt 3, Sayı 42, s. 408-422, 2018. 25 Mart 2018. (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1468-2427.12611)
Deniz Yonucu, Police, Provocation, Politics: Counterinsurgency in Istanbul, Cornell University Press, 2022.
Ed Brubaker, Batman: Gülen Adam, JBC Yayıncılık, 2018.
Elise Massicard, Quand les civils maintiennent l’ordre, Revue des Musulmans et de la Méditerranée, Sayı 145, s. 229-256, 2019.
Erol Sağlam, Taking the matter into your own hands: ethnographic insights into societal violence and the reconfigurations of the state in contemporary Turkey, Southeast European and Black Sea Studies, Sayı 2, s. 213-230, 2021.
Esra Sarıoğlu, Vigilante Violence against Women in Turkey: A Sociological Analysis, Kadın/Woman, Cilt 2, Sayı 19, Aralık 2018.
Flippo Sabetti, The mafia and the antimafia: moments in the struggle for justice and self-governance in Sicily, Italian Politics, Sayı 4, s. 174-195, 1990. (https://www.jstor.org/stable/43039627)
Garth Ennis, Punisher Doğuyor, Marmara Çizgi, 2020.
Gregory Heerkens, Justice by any Means: The Relationship Between Societal Stress and the Rise of Vigilantism in Comic Books, Rochester Institute of Technology, 5 Kasım 2018.
Howard Pyle, Robin Hood, İletişim Yayınları, 2020.
Joseph Campbell, Kahramnın Sonsuz Yolculuğu, İthaki, 2017.
Kemal Tahir, Rahmet Yolları Kesti, İthaki Yayınları, 2015.
Levent Cantek, Türkiye’de Çizgi Roman, İletişim Yayınları, 2018.
Levent Cantek (der.), Çizgili Hayat Kılavuzu-Kahramanlar, Dergiler ve Türler, İletişim Yayınları, 2002.
Mitchel P. Roth, Göze Göz: Suç ve Cezanın Küresel Tarihi, Can Yayınları, 2017.
Selin Top, Şahika Hancı, Feminist çizgi romanlar vardır – 2, çatlak zemin, 1 Ekim 2021. (https://catlakzemin.com/feminist-cizgi-romanlar-vardir-2/?fbclid=IwAR08gpAOsQpF_WCZczMyXOna6ZYO2zEkRjHmTFNVdCUDEsQAZziXim5bPZ0)
Tito Faraci, Tex: Maxi 2 - Starker Kanunu, Çizgi Düşler, 2015.
Tress Gerritsen, Sessiz Kız, Doğan Kitap, 2011.
Yaşar Kemal, İnce Memed (1-2-3-4), Yapı Kredi Yayınları, 2004.
Walter Benjamin (içinde), Şiddetin Eleştirisi Üzerine, Metis Yayınları – Metis Defterleri, 2014.
İzleme Önerileri
Christopher Nolan (yön.), Batman Begins, 2005.
Drew Goddard (yön.), Daredevil, 2015.
Emerald Fenner (yön.), Promising Young Woman, 2020.
Martin McDonagh (yön.), Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, 2017.
Park Chan-wook (yön.), Lady Vengeance, 2005.
Ryan Cogler (yön.), Black Panther, 2018.
Steve Lightfoot (yön.), The Punisher, 2017.