2009-2013

Birbirimizle Konuşmak

İstanbul, Erivan, Diyarbakır, Dilijan, Gümrü, Antakya, Ijevan, Vanadzor, Muş, Tiflis, Batum, Lefkoşa, Berlin, Paris

Ağustos 2009'da başlatılan ve birbirini takip eden üç ayrı dönemde yürütülen "Birbirimizle Konuşmak" projesinin temel amacı; yetişkin eğitimi, kültürlerarası değişim ve sözlü tarih çalışmalarını kullanarak Türkiye ve Ermeni toplumları arasında bir köprü oluşturmak, böylelikle iki toplumun uzlaşma sürecine katkıda bulunmaktır.
İstanbul'da yapılan bir toplantıyla başlayan projenin ilk aşaması, Ermenistan'ın Dilijan kentinde gerçekleştirilen öğrenci kampı, Türkiye ve Ermenistan'da yürütülen sözlü tarih araştırmalarıyla devam etti. Her iki ülkeden katılımın gerçekleştiği kamp sırasında sözlü tarih üzerine eğitim alan gençler araştırma sürecinde aktif olarak yer aldılar. Sözlü tarih eğitimi ve araştırma, Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Leyla Neyzi ve Ermenistan Ulusal Bilim Akademisi Arkeoloji ve Etnoloji Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Hranush Kharatyan-Araqelyan tarafından yürütüldü. Araştırma sonuçları Türkçe-Ermenice iki dilli ve İngilizce olarak Birbirimizle Konuşmak: Türkiye ve Ermenistan'da Kişisel Bellek Anlatıları adıyla bir kitap olarak yayımlandı.
Projenin ikinci döneminde Türkiye'de bir yaz kampı düzenlendi. Fotoğraf ve video ekipmanı kullanma ve proje yönetimi konularında eğitim almak üzere Antakya'da bir araya gelen Türkiyeli ve Ermenistanlı gençler, kampın ardından kendi sözlü tarih projelerini geliştirip hayata geçirdiler. Sonuçta iki belgesel film ve bir derleme kitap ortaya çıktı. Gençler bu deneyimlerini Almanya'daki çeşitli kamu kurumları ve STK'lara yapılan çalışma ziyaretiyle zenginleştirme ve Erivan'da yapılan uluslararası bir konferansta katılımcılarla paylaşma imkânı buldular. Türkiye ve Ermenistan dışında ABD ve Avrupa ülkelerinden gelen konuşmacıların sunduğu bildiriler Uzlaşma İçin Öngörüler: Kuram ve Uygulama başlığıyla kitaplaştırıldı. Gençlerle olan bu çalışmaların yanı sıra, ilk dönemde yapılan araştırmayla elde edilen veriler yeniden derlenerek Türkiye'den Önder Özengi ve Ermenistan'dan Taron Simonyan'ın eş-küratörlüğünde bir sergi ortaya çıkartıldı. Metin, ses, fotoğraf ve videolardan oluşan sergi İstanbul, Diyarbakır, Antakya, Erivan, Gümrü, İjevan ve Vanadzor'u dolaştı.
Şubat 2013'e kadar devam eden üçüncü dönemde, var olan gezici sergi uluslararası dolaşıma uygun hale getirildi. Revizyonunu ve yeni dönem küratörlüğünü Almanya'dan Carmen Beckenbach'ın yaptığı sergi Gürcistan'da Tiflis ve Batum, Kıbrıs'ta Lefkoşa, Almanya'da Berlin ve Fransa'da Paris'e götürüldü. Serginin yanı sıra, gençlerle yapılan çalışmalar Türkiye ve Ermenistan'da yapılan iki yerel tarih atölyesiyle devam etti. Sözlü tarih, fotoğraf ve performans sanatları aracılığıyla kentlerin tarihini araştıran gençler, çalışmaların sonunda ortaya çıkacak kitap için ortak makaleler yazdı. Türkiyeli ve Ermenistanlı film yapımcılarından oluşan profesyonel bir belgesel ekibi ise gençlerin her iki atölye boyunca yaşadığı deneyime dayanan bir belgesel hazırladı.

Birbirimizle Konuşmak projesi, Ermenistan'dan Hazarashen Etnolojik Çalışmalar Merkezi ve Ermeni Oyuncular Birliği, Almanya'dan dvv international (Alman Halk Eğitim Merkezleri Birliği Uluslararası Enstitüsü) ve Türkiye'den Anadolu Kültür ortaklığıyla, Almanya Dışişleri Bakanlığı'nın finansal desteğiyle gerçekleştirildi.