2014–2015 ve 2016-2017

Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı I ve II

Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı, Avrupa Birliği İstikrar Aracı desteği ile, Ermenistan ve Türkiye'den sekiz sivil toplum kuruluşundan oluşan bir Konsorsiyum tarafından istikrar ve barışın tahsisine yardımcı olabileceği hedeflenen bir program olarak gerçekleştirilmektedir.

Programın genel amacı Türkiye ve Ermenistan'daki sivil toplumun güçlendirilmesi ve akabinde bu iki toplumun bölgesel barış ve istikrar, demokratik çoğulculuk ve sosyal içerme konularına katkıda bulunmalarını sağlamaktır. Bu amacın hayata geçirilmesi için, yeni aktörlerin Ermenistan ve Türkiye arasındaki ekonomi, kültür ve eğitim gibi alanlarda yükselmesine yardım etmek, ayrıca iki ülkedeki medya, uzman topluluklar ve kurumlar arasındaki bilgi akışı ve iletişimin geliştirilmesi gerekir.

Programı yürüten Konsorsiyum, Ermenistan'dan Civilitas Vakfı (Civilitas Foundation / CF), Avrasya Ortaklık Fonu (EurasiaPartnership Foundation / EPF), Kamu Gazeteciliği Kulübü (Public Journalism Club / PJC), Bölgesel Araştırmalar Merkezi (Regional Studies Center / RSC); Türkiye'den Anadolu Kültür, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Yurttaşlık Derneği (YD) ve Hrant Dink Vakfı'ndan oluşuyor.

Program dahilinde Ticaret, Politika Araştırmaları, Kültür, Eğitim, Medya ve Gençlik alanlarında bir dizi etkinlik gerçekleştirildi. Program, seyahat ve değişim programlarını gerçekleştirirken temel amaç olarak toplumun farklı aktörlerin ve katmanlarının bu programa katılımına odaklandı. Programın içinde çeşitli etkinlikler yer aldı; gençler için atölye ve eğitimler, mimar ve girişimci değişim programı, iş ve ekonomik fırsatlar konusunda araştırmalar, medya araştırmaları, tarım geliştirme; gençlik ve toplum gelişimi gibi konuların yanı sıra politika analizleri çalışmalarına da yer verildi.

Programın en önemli önceliklerinden biri kapsayıcılıktır; diyalog sürecine yeni aktörlerin katılımını teşvik etmek ve desteklemektir. Bu doğrultuda, Konsorsiyum, Türkiye ve Ermenistan'dan Konsorsiyum üyeleri dışındaki birey ve sivil toplum kuruluşlarını desteklemek amacıyla “Hibe Programı” çalışmalarına devam etti. Hibe Programı, her iki ülkeden birey ve kuruluşları, Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programının genel hedefine katkı sağlayacak ve çarpan etkisi yaratacak proje fikirlerini sunmaya ve hayata geçirmeye davet etti.

Anadolu Kültür'ün ATNP kapsamında yürüttüğü projeler şunlar:

Ermenistan-Türkiye Sinema Platformu (ETSP)
2008 –
İstanbul, Erivan

Ermenistan-Türkiye Sinema Platformu (ETSP), 2014’ten itibaren Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı içinde yer aldı ancak başlangıcı daha eskiye, 2008’e gidiyor. Erivan Altın Kayısı Film Festivali ile 2008 yılından beri süren işbirliği sonucunda 2009’da kurulan ETSP, uzun dönemde Ermenistan ve Türkiye arasındaki işbirlikleri için örnek oluşturmayı amaçlayan bir üretim ve iletişim platformu. ETSP, sinema sektörü için atölyeler düzenliyor, kısa filmler ve belgeseller için küçük fonlar sağlıyor ve birlikte film üretmek için olanaklar yaratıyor. ETSP aynı zamanda, iki ülkedeki sinemacılara ortak yapımlar için yol gösterici olmayı, aralarında bir iletişim ağı yaratmayı ve ortak filmler düşünmeyi olanaklı kılmayı amaçlıyor. Platform üyeleri biri Erivan’da Altın Kayısı Film Festivali sırasında, biri İstanbul’da Uluslararası İstanbul Film Festivali sırasında olmak üzere yılda iki kez buluşuyor. Uluslararası bir jüriyle film projelerini değerlendiriyor, desteklenecek ortak yapımları seçiyorlar.

Şehirlerin Buluşması
2017

Gümrü ve Bursa kültür sanat etkinliklerinde buluştu!

Gümrü ve Bursa arasında düzenlenen bir dizi kültür-sanat etkinliği aracılığıyla her iki şehrin belediyeleri, kültür sanat ve sivil toplum kurumları arasında diyalog ve işbirliği geliştirmeyi hedefleyen "Şehirlerin Buluşması" projesi, Ermenistan Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı II kapsamında gerçekleştirildi.

Projenin ilk etkinliği, Human Planet sanat grubu ve Jag-Bambir'in "Mavi Küre" başlıklı ortak sergi ve konser programıydı. Gümrü'den Gallery 25 ile Gümrü Belediyesi ve Türkiye'den Bursa Nilüfer Belediyesi işbirliğiyle yürütülen etkinlikler, 11 Nisan-14 Mayıs tarihlerinde Bursa Nilüfer Belediyesi Nazım Hikmet Kültür Merkezi ve İstanbul Depo'da gerçekleşti.

Bambir rock grubunun kurucusu olan Jag tarafından bestelenmiş "Mavi Küre" şarkısı, koruma ve sahip çıkma sorumluluğu biz insanların omzuna yüklenmiş olan daha yaşanası bir dünyaya adanmış bir ilahidir. Şarkı, Human Planet'in "Hayattaki tek lüks insani ilişki lüksüdür" felsefesiyle birleşip, müzik ve video sanatını kullanarak kimlik, hafıza ve coğrafya gibi konuları gündeme getiren serginin konseptini oluşturdu.

Etkinlikler esnasında Gümrü ve Nilüfer Belediyeleri'nin kültür birimleri temsilcileri bir araya gelip, her iki şehrin belediyelerinin kültür sanat potansiyeli ve çalışmaları ile işbirliği olanakları hakkında konuşma fırsatı buldu.

Projenin ikinci bölümünde Engin Alkan yönetimindeki Nilüfer Belediyesi Tiyatrosu'nun, Ermeni yazar Hagop Baronyan'ın Türkiye'de sahnelenen ilk oyunu olan Şark Dişçisi adlı oyun, Gümrü ve Erivan'da 12-18 Mayıs tarihlerinde sahnelendi. Aynı dönemde, Nida Ateş ve Suren Asatryan, bölgenin zengin müzikal geleneğinden örnekler sunmak üzere Gümrü ve Erivan'da dinleyicilerle buluştu.

Yaratıcı Eylem ve Toplumsal Hareketler Atölyesi
Mart 2015

Anadolu Kültür, Ermenistan ve Türkiye'den toplumsal ve politik meselelere ilgi duyan ve bu konular üzerine çalışan kişileri 26-31 Mart 2015 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleşen Yaratıcı Eylem ve Toplumsal Hareketler Atölyesi'yle bir araya getirdi.

Altı gün süren atölye, politik sanat, aktivizm, yaratıcı direniş, toplumsal hareketler gibi konuları tartışmaya açmanın yanı sıra katılımcılar arasında deneyim paylaşımının da yapılacağı bir platform sağlamayı amaçlıyor.

Yaratıcı Eylem ve Toplumsal Hareketler Atölyesi sırasında Türkiye, Ermenistan ve farklı ülkelerden gelen akademisyenler ve uzmanlar tarafından örnekler aktarılırken, katılımcıların ilgi alanları doğrultusunda şekillenecek etkinlikler de düzenlendi.

Tartışma grupları ve saha ziyaretlerinin yer aldığı atölye boyunca, katılımcılar çalışma alanlarına göre ortak eylem grupları oluşturup birlikte çalışma ve üretme fırsatı da buldular.

Kadın Âşık ve Dengbejler
Ocak 2014 - Haziran 2015
Erivan, Van, İstanbul

Ermenistan'dan Norevan ortaklığında gerçekleştirilen "Kadın Âşık ve Dengbêjler" projesi, dengbêjlik ve âşıklık geleneklerinin günümüzdeki önemli temsilcilerinden olan Vanlı Dengbêj Gazîn ve Ermenistan'dan Âşık Leyli'yi üç ortak konser vermek üzere bir araya getirdi. Sırasıyla Erivan, Van ve İstanbul'da seyirciyle buluşan ikili, kendi şarkılarının yanı sıra Kürtçe ve Ermenice şarkılardan oluşan ortak repertuarı da seslendirdi. Farklı şehirlerde gerçekleştirilen konserlerle eşzamanlı olarak, civar köylere iki geleneğin ve kültürün izlerini araştırma amacıyla saha gezileri de düzenlendi.

Âşıklık ve dengbêjlik gelenekleri, Ermenistan ve Türkiye'de günümüzde de yaşatılan, sözlü tarih niteliği taşıyan halk edebiyatı türleri olarak açıklanabilir. Bu gelenekler resmi tarih tarafından susturulan ve göz ardı edilen ortak hikâyelerin gün yüzüne çıkmasında büyük rol oynuyor.

19 Mayıs 2014 tarihinde ilk kez Erivan'da bir araya gelen Türkiyeli ve Ermenistanlı müzisyenler, provalarına Norayr Kartashyan'ın direktörlüğünde Jiwani Âşık Okulu'nda başladı. Saha gezileriyle eşzamanlı devam eden provaların ardından, grubun ilk konseri Erivan'ın Oda Müziği Ulusal Merkezi'nde 26 Mayıs 2014 Pazartesi akşamı gerçekleştirildi. Ermenistan'ın online haber portalı CivilNet'ten canlı yayınlanan konser, Ermenistan dışında da geniş bir kitleye ulaştı. Dengbêj Gazîn, klamlarını geniş bir dinleyici kitlesiyle buluşturmak için Radio Yerevan'da kayıt yapma imkânı buldu.

İkinci buluşmalarını Eylül ayının başında gerçekleştiren ekip, Van Aghtamar Adası'nda, Surp Haç Ermeni Kilisesi'ndeki ayinin hemen ardından ikinci konserini verdi. 7 Eylül 2014 günü yerel müzisyenlerin gruba katılımıyla gerçekleşen konser, ayine katılan ruhbanların yanı sıra yerel basından da yoğun ilgiyle karşılandı. Van konseri öncesi provalar, grubun âşıkbilimcisi Lusine Nazaryan'ın direktörlüğünde Dengbêj Gazîn'in kendi kurduğu Van Kadın Sanatçılar Derneği'nde yapıldı.

Konser hazırlıkları sırasında, civar köylere yapılan saha araştırmaları devam etti.

İstanbul'a son konserlerini vermek üzere gelen grup, Kalan Müzik'ten çıkacak albümleri için stüdyo kayıtlarına başladı. 12 Eylül Cuma günü, İTÜ Maçka Kampüsü'nde projenin son konseri gerçekleştirildi. Dengbêj Gazîn'e eğitim vermekte olduğu derneğinden üç öğrencisi, Âşık Leyli'ye de Ermenistan'dan kadın müzisyenler, tüm proje boyunca eşlik etti.

Projenin son evresinde, yapılan saha çalışmalarından çıkan sonuçlar ile dengbêj ve âşıkların anlattığı hikâyelerin derleneceği bir kitapçıkla birlikte Dengbêj Gazîn ve Âşık Leyli'nin Kalan Müzik'ten CD'si yayınlandı. Kitapçıkların derlemeleriyle ilgili Ermenistan'dan âşıkbilimci Lusine Nazaryan ve Cambridge Üniversitesi'nden antropolog Marlene Schäfers gruba katkı sağladı.

Konser Programı

26 Mayıs 2014, Pazartesi, Van'dan Erivan'a Konseri (Erivan, Ermenistan)
7 Eylül 2014, Pazar, Erivan'dan Van'a Konseri (Aghtamar Adası, Van, Türkiye)
12 Eylül 2014, Cuma, İstanbul Konseri (İstanbul, Türkiye)

Müzisyenler

Solistler - Âşık Leyli ve Dengbêj Gazîn
Kanun - Anahit Mkhitaryan
Kamança - Margarita Shahbazian
Kaval - Anna Hovhannisyan
Vokaller - Gamze Kızıl, Gûlistan Öztürk, Zozan Dönmez
Bendir - Anahit Mkhitaryan (Erivan Konseri)
Erbaneler - Halime Dimen, Leyla Polat Akkayüz, Nurdan Ulutaş (Aghtamar Konseri)
Erbane - Duygu Aydın (İstanbul Konseri)
Bendir ve Darbuka - Ezgi Elkırmış (İstanbul Konseri)

Ressamlar Değişimi Programı
2014

Türkiye-Ermenistan ilişkilerini geliştirmede sanatın rolüne odaklanan "Ressamlar Değişimi" projesine Ermenistan ve Türkiye'den birer danışman ve toplam sekiz genç sanatçı katıldı. Sanatçılar açık hava atölyeleri, yuvarlak masa tartışmaları, galeri ve kurum ziyaretlerinin yanı sıra proje için özel olarak seçilmiş sanatçılar tarafından gerçekleştirilen uzmanlık derslerinde becerilerini geliştirme, ortak iş üretme ve deneyim paylaşma imkânı buldu. Proje süresince üretilen 20'den fazla çizimin bir kısmı, Public Journalism Club tarafından hazırlanacak olan 2015 takvimi için kullanıldı.