Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı III ve IV
Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı [Support to the Armenia-Turkey Normalisation Process / ATNP], Avrupa Birliği İstikrar Aracı desteği ile Ermenistan ve Türkiye'den sekiz sivil toplum kuruluşundan oluşan bir Konsorsiyum tarafından istikrar ve barışın tahsisine yardımcı olabileceği hedeflenen bir program olarak gerçekleştirilmektedir.
Programın genel amacı Türkiye ve Ermenistan'daki sivil toplumun güçlendirilmesi ve akabinde bu iki toplumun bölgesel barış ve istikrar, demokratik çoğulculuk ve sosyal içerme konularına katkıda bulunmalarını sağlamaktır. Bu amacın hayata geçirilmesi için, yeni aktörlerin Ermenistan ve Türkiye arasındaki ekonomi, kültür ve eğitim gibi alanlarda yükselmesine yardım etmek, ayrıca iki ülkedeki medya, uzman topluluklar ve kurumlar arasındaki bilgi akışı ve iletişimin geliştirilmesi gerekir.
Programı yürüten Konsorsiyum, Ermenistan'dan Civilitas Foundation / CF, Eurasia Partnership Foundation / EPF [Avrasya Ortaklık Fonu], Public Journalism Club / PJC [Kamu Gazeteciliği Kulübü], Regional Studies Center / RSC [Bölgesel Araştırmalar Merkezi]; Türkiye'den Anadolu Kültür, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Yurttaşlık Derneği ve Hrant Dink Vakfı'ndan oluşuyor.
Program dahilinde ticaret, politika araştırmaları, kültür, sanat, eğitim, medya ve gençlik alanlarında bir dizi etkinlik gerçekleştirildi. Program, seyahat ve değişim programlarını gerçekleştirirken temel amaç olarak toplumun farklı aktörlerinin ve katmanlarının bu programa katılımına odaklandı. Programın içinde çeşitli etkinlikler yer aldı; gençler için atölye ve eğitimler, mimar ve girişimci değişim programı, iş ve ekonomik fırsatlar konusunda araştırmalar, medya araştırmaları, tarım geliştirme; gençlik ve toplum gelişimi gibi konuların yanı sıra politika analizleri çalışmalarına da yer verildi.
Programın en önemli önceliklerinden biri kapsayıcılık; diyalog sürecine yeni aktörlerin katılımını teşvik etmek ve desteklemek. Bu doğrultuda Konsorsiyum, Türkiye ve Ermenistan'dan Konsorsiyum üyeleri dışındaki birey ve sivil toplum kuruluşlarını desteklemek amacıyla “Hibe Programı” çalışmalarına devam etti. “Hibe Programı” her iki ülkeden birey ve kuruluşları, Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı’nın genel hedefine katkı sağlayacak ve çarpan etkisi yaratacak proje fikirlerini sunmaya ve hayata geçirmeye davet etti.
Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı’nın üçüncü aşaması 2022 yılında sonra ererken, Program, Ocak 2023’te iki yıl sürecek olan dördüncü aşamasıyla devam edecek.
Anadolu Kültür ATNP III kapsamında “Muş: Risk Altındaki Mimari Miras” projesini yürüttü.
Muş: Risk Altındaki Mimari Miras
Ekim 2014, Nisan-Aralık 2022
Uzun erimli ve farklı dönem incelemelerini içeren bir araştırmanın parçası olarak “Muş Ermeni Kültür Mirası Değerlendirme Raporu” çalışması 2014 ve 2022 yıllarında gerçekleştirilen atölyeler ve saha çalışmalarıyla Ermenistan ve Türkiye’den mimar, mühendis, tarihçi, arkeolog ve sanat tarihçileri biraraya getirdi. Çalışmalara Türkiye’den ve Ermenistan’dan onar uzman katıldı.
Anadolu Kültür ve Kültürel Mirası Koruma Derneği ortaklığında, Muş ilinde yer alan tarihi yapılar, farklı disiplinlerden gelen uluslararası bir uzman grubu tarafından yerinde incelendi. 20-25 Ekim 2014 ve 23-30 Nisan 2022 tarihlerinde gerçekleştirilen saha ziyaretlerinde Muş’un kültürel dokusunu anlamamızı sağlayan ve özellikle risk altında bulunan 28 tarihi yapı/alan belgelendi. Saha çalışmalarında, tarihi binaların güncel durumları ve uğradıkları hasar belgelenerek içinde bulundukları fiziksel çevre koşulları incelendi. Yerleşim tarihi, yapılar tarihi, mimari analiz, yasal durum tespiti, risk analizi ve gelecek senaryolarını içeren raporlar oluşturuldu.
Ermeniler tarafından yaratılmış ve yüzyıllar boyunca kesintiye uğramadan canlı bir şekilde ayakta kalmış olan bu kültür mirasının ilgilenenlerle ve sahipleriyle buluşması amaçlandı. Ermenistan ve Türkiye’den koruma uzmanlarının bir araya gelerek gerçekleştirdiği atölyeler, toplantılar ve saha ziyaretleri sonucundaki değerlendirmeleri içeren kitap Türkçe, İngilizce ve Doğu Ermenicesi olarak yayınlandı.
Bu çalışmaların ürünü olan “Muş: Risk Altındaki Mimari Miras” kitabının, Anadolu’nun çok katmanlı zengin kültürel mirasının bir parçası olan Muş’un tanıtımına ve incelenen yapıların kamusal önemlerinin anlaşılmasına katkıda bulunmasını umuyoruz.
Anadolu Kültür, ATNP IV kapsamında ise “Ermenistan-Türkiye Küratör Değişimi” ve “Antep: Risk Altındaki Mimari Mirasın Deprem Sonrası Değerlendirmesi” projelerini yürütüyor.
Ermenistan - Türkiye Küratör Değişimi
Ocak 2023, Aralık 2024
Kültürel ve çağdaş sanat projelerinin üretimi, tasarımı ve geliştirilmesi için çalışan Yerevan Çağdaş Sanat Enstitüsü (ICA) ile ortak düzenlenen bu çalışma, kolektif düşünme ve farklılıklar üzerinden tartışmaya odaklanan bir dizi atölye aracılığıyla Türkiye ve Ermenistan'dan küratörleri, sanatçıları ve sanat eğitmenlerini bir araya getirmeyi amaçladı.
Proje kapsamında Türkiye'den küratörler ve sanatçılar Ermenistan'ı ziyaret ederek Yerevan'da sanatçılarla bir araya geldi ve atölyelerine eşlik etti. Ermenistan'dan Türkiye’ye gelen küratör ve sanatçılar ise İstanbul'da çeşitli üniversitelerden sanat öğrencilerinin ve yerel sanatçıların katıldığı atölyeler düzenleyerek, Depo'da konuşmalar gerçekleştirdi. Atölye çalışmaları ve konuşmalara ek olarak sanatçılar; sanat mekânlarını görmek ve Türkiye ve Ermenistan'dan diğer küratörler, sanatçılar ve sanat eğitmenleriyle buluşmak üzere ziyaretlerde bulundu.
Antep: Risk Altındaki Mimari Mirasın Deprem Sonrası Değerlendirmesi
Ocak 2023, Nisan 2025
Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı: Hızlı Destek (ATNP: Hızlı Destek) kapsamında hazırladığımız “Antep: Risk Altındaki Mimari Mirasın Deprem Sonrası Değerlendirmesi” çalışması Ermenistan ve Türkiye'den uzmanları atölye ve saha çalışmaları için bir araya getirdi. Kültürel Mirası Koruma Derneği [KMKD] ortaklığında gerçekleşen saha çalışmalarına, mimarlık, inşaat mühendisliği, şehir ve bölge planlama, arkeoloji ve sanat tarihi alanlarından uzmanlar katıldı.
Ön araştırma ve saha ziyaretleri ile toplanan verilerin raporlanması için çalışan uzmanlar 123 tarihi bina ve alan hakkında raporlar hazırladı. Antep'in merkez ve kırsal bölgelerindeki çeşitli yapıların deprem sonrası durumlarını incelediğimiz bu çalışmadan elde edilen veriler Türkçe ve İngilizce bir yayın haline getirildi.
Tarihsel araştırmalar ve saha analizleri ile toplanan tüm bilgiler, söz konusu yapının mimari özellikleri, tarihi, işlevi (veya işlevleri), içinde bulunduğu bağlam ile ilişkisi, yapı ve malzeme sorunları tablolara işlendi. Her raporda, yapının mimari betimlemesi ve güncel durumunun yanı sıra, deprem sonrası risk analizi ve öneriler yer alıyor. Mimari korumanın yöntemleri, her yapının durumuna ve kendi özgül bağlamına göre değerlendirildi.
Titiz bir çalışma ve belgeleme ile tarihi koruma disiplininin gereklerini yerine getirmekte olan bu çalışma; Antep’in üretim, ticaret, eğitim ve kültürel yaşamına dair ayakta kalan kültür varlıklarının değerlerini ve sorunlarını tespit etmekte ve çok katmanlı geçmişini anlamamıza katkıda bulunmaktadır.
Bu raporun, bölgenin kültürel mirasının deprem sonrası araştırma ve korunma yöntemlerine katkı sunmasını amaçlıyoruz.
Programın genel amacı Türkiye ve Ermenistan'daki sivil toplumun güçlendirilmesi ve akabinde bu iki toplumun bölgesel barış ve istikrar, demokratik çoğulculuk ve sosyal içerme konularına katkıda bulunmalarını sağlamaktır. Bu amacın hayata geçirilmesi için, yeni aktörlerin Ermenistan ve Türkiye arasındaki ekonomi, kültür ve eğitim gibi alanlarda yükselmesine yardım etmek, ayrıca iki ülkedeki medya, uzman topluluklar ve kurumlar arasındaki bilgi akışı ve iletişimin geliştirilmesi gerekir.
Programı yürüten Konsorsiyum, Ermenistan'dan Civilitas Foundation / CF, Eurasia Partnership Foundation / EPF [Avrasya Ortaklık Fonu], Public Journalism Club / PJC [Kamu Gazeteciliği Kulübü], Regional Studies Center / RSC [Bölgesel Araştırmalar Merkezi]; Türkiye'den Anadolu Kültür, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Yurttaşlık Derneği ve Hrant Dink Vakfı'ndan oluşuyor.
Program dahilinde ticaret, politika araştırmaları, kültür, sanat, eğitim, medya ve gençlik alanlarında bir dizi etkinlik gerçekleştirildi. Program, seyahat ve değişim programlarını gerçekleştirirken temel amaç olarak toplumun farklı aktörlerinin ve katmanlarının bu programa katılımına odaklandı. Programın içinde çeşitli etkinlikler yer aldı; gençler için atölye ve eğitimler, mimar ve girişimci değişim programı, iş ve ekonomik fırsatlar konusunda araştırmalar, medya araştırmaları, tarım geliştirme; gençlik ve toplum gelişimi gibi konuların yanı sıra politika analizleri çalışmalarına da yer verildi.
Programın en önemli önceliklerinden biri kapsayıcılık; diyalog sürecine yeni aktörlerin katılımını teşvik etmek ve desteklemek. Bu doğrultuda Konsorsiyum, Türkiye ve Ermenistan'dan Konsorsiyum üyeleri dışındaki birey ve sivil toplum kuruluşlarını desteklemek amacıyla “Hibe Programı” çalışmalarına devam etti. “Hibe Programı” her iki ülkeden birey ve kuruluşları, Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı’nın genel hedefine katkı sağlayacak ve çarpan etkisi yaratacak proje fikirlerini sunmaya ve hayata geçirmeye davet etti.
Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı’nın üçüncü aşaması 2022 yılında sonra ererken, Program, Ocak 2023’te iki yıl sürecek olan dördüncü aşamasıyla devam edecek.
Anadolu Kültür ATNP III kapsamında “Muş: Risk Altındaki Mimari Miras” projesini yürüttü.
Muş: Risk Altındaki Mimari Miras
Ekim 2014, Nisan-Aralık 2022
Uzun erimli ve farklı dönem incelemelerini içeren bir araştırmanın parçası olarak “Muş Ermeni Kültür Mirası Değerlendirme Raporu” çalışması 2014 ve 2022 yıllarında gerçekleştirilen atölyeler ve saha çalışmalarıyla Ermenistan ve Türkiye’den mimar, mühendis, tarihçi, arkeolog ve sanat tarihçileri biraraya getirdi. Çalışmalara Türkiye’den ve Ermenistan’dan onar uzman katıldı.
Anadolu Kültür ve Kültürel Mirası Koruma Derneği ortaklığında, Muş ilinde yer alan tarihi yapılar, farklı disiplinlerden gelen uluslararası bir uzman grubu tarafından yerinde incelendi. 20-25 Ekim 2014 ve 23-30 Nisan 2022 tarihlerinde gerçekleştirilen saha ziyaretlerinde Muş’un kültürel dokusunu anlamamızı sağlayan ve özellikle risk altında bulunan 28 tarihi yapı/alan belgelendi. Saha çalışmalarında, tarihi binaların güncel durumları ve uğradıkları hasar belgelenerek içinde bulundukları fiziksel çevre koşulları incelendi. Yerleşim tarihi, yapılar tarihi, mimari analiz, yasal durum tespiti, risk analizi ve gelecek senaryolarını içeren raporlar oluşturuldu.
Ermeniler tarafından yaratılmış ve yüzyıllar boyunca kesintiye uğramadan canlı bir şekilde ayakta kalmış olan bu kültür mirasının ilgilenenlerle ve sahipleriyle buluşması amaçlandı. Ermenistan ve Türkiye’den koruma uzmanlarının bir araya gelerek gerçekleştirdiği atölyeler, toplantılar ve saha ziyaretleri sonucundaki değerlendirmeleri içeren kitap Türkçe, İngilizce ve Doğu Ermenicesi olarak yayınlandı.
Bu çalışmaların ürünü olan “Muş: Risk Altındaki Mimari Miras” kitabının, Anadolu’nun çok katmanlı zengin kültürel mirasının bir parçası olan Muş’un tanıtımına ve incelenen yapıların kamusal önemlerinin anlaşılmasına katkıda bulunmasını umuyoruz.
Anadolu Kültür, ATNP IV kapsamında ise “Ermenistan-Türkiye Küratör Değişimi” ve “Antep: Risk Altındaki Mimari Mirasın Deprem Sonrası Değerlendirmesi” projelerini yürütüyor.
Ermenistan - Türkiye Küratör Değişimi
Ocak 2023, Aralık 2024
Kültürel ve çağdaş sanat projelerinin üretimi, tasarımı ve geliştirilmesi için çalışan Yerevan Çağdaş Sanat Enstitüsü (ICA) ile ortak düzenlenen bu çalışma, kolektif düşünme ve farklılıklar üzerinden tartışmaya odaklanan bir dizi atölye aracılığıyla Türkiye ve Ermenistan'dan küratörleri, sanatçıları ve sanat eğitmenlerini bir araya getirmeyi amaçladı.
Proje kapsamında Türkiye'den küratörler ve sanatçılar Ermenistan'ı ziyaret ederek Yerevan'da sanatçılarla bir araya geldi ve atölyelerine eşlik etti. Ermenistan'dan Türkiye’ye gelen küratör ve sanatçılar ise İstanbul'da çeşitli üniversitelerden sanat öğrencilerinin ve yerel sanatçıların katıldığı atölyeler düzenleyerek, Depo'da konuşmalar gerçekleştirdi. Atölye çalışmaları ve konuşmalara ek olarak sanatçılar; sanat mekânlarını görmek ve Türkiye ve Ermenistan'dan diğer küratörler, sanatçılar ve sanat eğitmenleriyle buluşmak üzere ziyaretlerde bulundu.
Antep: Risk Altındaki Mimari Mirasın Deprem Sonrası Değerlendirmesi
Ocak 2023, Nisan 2025
Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı: Hızlı Destek (ATNP: Hızlı Destek) kapsamında hazırladığımız “Antep: Risk Altındaki Mimari Mirasın Deprem Sonrası Değerlendirmesi” çalışması Ermenistan ve Türkiye'den uzmanları atölye ve saha çalışmaları için bir araya getirdi. Kültürel Mirası Koruma Derneği [KMKD] ortaklığında gerçekleşen saha çalışmalarına, mimarlık, inşaat mühendisliği, şehir ve bölge planlama, arkeoloji ve sanat tarihi alanlarından uzmanlar katıldı.
Ön araştırma ve saha ziyaretleri ile toplanan verilerin raporlanması için çalışan uzmanlar 123 tarihi bina ve alan hakkında raporlar hazırladı. Antep'in merkez ve kırsal bölgelerindeki çeşitli yapıların deprem sonrası durumlarını incelediğimiz bu çalışmadan elde edilen veriler Türkçe ve İngilizce bir yayın haline getirildi.
Tarihsel araştırmalar ve saha analizleri ile toplanan tüm bilgiler, söz konusu yapının mimari özellikleri, tarihi, işlevi (veya işlevleri), içinde bulunduğu bağlam ile ilişkisi, yapı ve malzeme sorunları tablolara işlendi. Her raporda, yapının mimari betimlemesi ve güncel durumunun yanı sıra, deprem sonrası risk analizi ve öneriler yer alıyor. Mimari korumanın yöntemleri, her yapının durumuna ve kendi özgül bağlamına göre değerlendirildi.
Titiz bir çalışma ve belgeleme ile tarihi koruma disiplininin gereklerini yerine getirmekte olan bu çalışma; Antep’in üretim, ticaret, eğitim ve kültürel yaşamına dair ayakta kalan kültür varlıklarının değerlerini ve sorunlarını tespit etmekte ve çok katmanlı geçmişini anlamamıza katkıda bulunmaktadır.
Bu raporun, bölgenin kültürel mirasının deprem sonrası araştırma ve korunma yöntemlerine katkı sunmasını amaçlıyoruz.