9. Bölüm
Temsilin adaleti: Yüzleşme endüstrisinden kaçış mümkün mü?
Adalet Atlası’nın dokuzuncu bölümünde akademisyenler Nora Tataryan ve Umut Tümay Arslan ile yüzleşme imgelerinden yola çıkarak sanatın ve estetiğin imkânları üzerine konuşuyoruz. Felaketleri temsil etmenin olasılıklarını sorguladığımız bölümde, sinemadan ve güncel sanattan örneklerle imge rejimleri ve sansürün etkilerini ele alıyouz.
Birlikte yanıtını aradığımız sorular şöyle:
Felaketler temsil edilebilir mi? Temsilin şiddeti ne demek? Türkiye’den hangi sanat çalışmaları seyircisinde güçlü yüzleşmeler yaratabildi? İmgenin dönemselliğini hangi dinamikler belirliyor? Alain Resnais’nin Gece ve Sis belgeselinin gücü nerede yatıyor? Sansürün eleştiriye etkisi ne? Tüketici, kendi inkârını sanat ürünlerine nasıl yansıtıyor?
Birlikte yanıtını aradığımız sorular şöyle:
Felaketler temsil edilebilir mi? Temsilin şiddeti ne demek? Türkiye’den hangi sanat çalışmaları seyircisinde güçlü yüzleşmeler yaratabildi? İmgenin dönemselliğini hangi dinamikler belirliyor? Alain Resnais’nin Gece ve Sis belgeselinin gücü nerede yatıyor? Sansürün eleştiriye etkisi ne? Tüketici, kendi inkârını sanat ürünlerine nasıl yansıtıyor?
Konuklar hakkında
Nora Tataryan, doktorasını Toronto Üniversitesi Kadın ve Cinsiyet Çalışmaları Bölümü’nde, yüksek lisans eğitimini Sabancı Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Programı’nda ve lisans eğitimini Galatasaray Üniversitesi ve Paris 1 Panthéon-SorbonneFelsefe Bölümü’nde tamamlamıştır. Şu anda Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak çalışan Tatarayan'ın uzmanlık alanları arasında estetik teori, feminist felsefe ve psikanaliz bulunur.
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü'nde doktorasını tamamlayan Umut Tümay Arslan'ın, çeşitli mecralarda yayımlanmış, sosyal teori ile film çalışmalarını buluşturan yayınları vardır. Çok Tuhaf Çok Tanıdık: Vesikalı Yarim üzerine’nin yazarları arasındadır. Bu Kabuslar Neden Cemil?: Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk’ta Yeşilçam’da baba ve otorite arayışıyla mazlumluk temsilleri arasındaki bağları, Mazi Kabrinin Hortlakları: Türklük, Melankoli ve Sinema’da inkar ettikleri, bastırdıkları ve icat ettikleriyle Yeşilçam’ın muhayyilesi ve Türklük arasındaki ilişkiyi incelemiş, son kitabı Kat, Sinema ve Etik’te ise sinemanın etik bir karşılaşma yaratabilmesinin olanaklarını, sinemasal tanıklığın etik-politik gücünü araştırmıştır. 5Harfliler web sitesinde Cuma Fragmanları serisinin editörlüğünü yapmaktadır. Halen Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde öğretim üyesi olan Arslan, psikososyal çalışmalar ve film sosyolojisi alanlarında çalışmaktadır.
Okuma Önerileri
Ayda Erbal & Talin Suciyan, Yüzyıllık Terkedilmişlik, Şerhh Dergi, 2015/1.
Dina Georgis, The Better Story: Queer Affects from the Middle East, State University of New York Press, 2013.
Georges Didi-Huberman, Kabuklar, (çev.) Elif Karakaya, Lemis Yayınları, 2018.
Jacques Ranciere, Özgürleşen Seyirci, (çev.) Burak Şaman, İstanbul: Metis Yayınları, 2010. Jacques Ranciere, Estetiğin Huzursuzluğu: Sanat Rejimi ve Politika, (çev. Aziz Ufuk Kılıç), İletişim Yayınları, 2012.
Jean Amery, Suç ve Kefaretin Ötesinde: Alt Edilmişliğin Üstesinden Gelme Denemeleri, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
Marc Nichanian, Edebiyat ve Felaket, (çev.) Ayşegül Sönmezay, İletişim Yayınları, 2011.
Nazan Maksudyan, Türklüğü Ölçmek: Bilimkurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939, 2005.
Primo Levi, Boğulanlar Kurtulanlar, (çev.) Kemal Atakay, İstanbul: Can Yayınları, 1996.
Saidiya Hartman, Wayward Lives, Beautiful Experiments: Intimate Histories of Social Upheaval, W. W. Norton & Company, 2019.
Sebahattin Şen, Gemideki Hayalet: Türk Sinemasında Kürtlüğün ve Türklüğün Kuruluşu, Metis Yayınları, 2019.
Talin Suciyan, Modern Türkiye'de Ermeniler: Soykırımsonrası Toplum, Siyaset ve Tarih, (çev.) Ayşe Günaysu, Aras Yayınları, 2018.
Ulus Baker, Beyin Ekran, Birikim Yayınları, 2011.
Umut Tümay Arslan, Kat: Sinema ve Etik, Metis Yayınları, 2020.
Walter Benjamin, Tarih Kavramı Üzerine, Son Bakışta Aşk: Walter Benjamin'den Seçme Yazılar içinde, Metis Yayınları, 1993.
Zaven Biberyan, Karıncaların Günbatımı, (çev.) Sirvart Malhasyan, Aras Yayınları, 2019.
Zaven Biberyan, Yalnızlar, (çev.) Rober Koptaş, Aras Yayınları, 2000.
İzleme Önerileri
Ararat, 2002, yön. Atom Egoyan, 155’
Bir Zamanlar Anadolu’da, 2011, yön. Nuri Bilge Ceylan, 157’
Caché (Saklı), 2005, yön. Michael Haneke, 117’
Güneşe Yolculuk, 1999, yön. Yeşim Ustaoğlu, 104’
Jîn, 2013, yön. Reha Erdem, 122’
Meteorlar, 2017, yön. Gürcan Keltek, 84’
Nuit et brouillard (Gece ve Sis), 1956, yön. Alain Resnais, 32’
Shoah, 1985, yön. Claude Lanzmann, 566’
The Cut (Kesik), 2014, yön. Fatih Akın, 138’
YouTube İçeriği
Sanatsal Tanıklık/Sinemasal Tanıklık, Umut Tümay Arslan, SALT Online, Eylül 2020.
Geçmişten Bir Ufuk: Zabel Yesayan, Nora Tataryan, Hazal Halavut, Alara Kuset, Wêjegeh Amed, Ekim 2020.
Bahsi Geçen Güncel Sanat İşleri
Hale Tenger, Böyle Tanıdıklarım var
Halil Altındere, Kayıplar Ülkesiyle Dans
Sarkis, Respiro
Sarkis, Çaylak Sokak
Nora Tataryan, doktorasını Toronto Üniversitesi Kadın ve Cinsiyet Çalışmaları Bölümü’nde, yüksek lisans eğitimini Sabancı Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Programı’nda ve lisans eğitimini Galatasaray Üniversitesi ve Paris 1 Panthéon-SorbonneFelsefe Bölümü’nde tamamlamıştır. Şu anda Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak çalışan Tatarayan'ın uzmanlık alanları arasında estetik teori, feminist felsefe ve psikanaliz bulunur.
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü'nde doktorasını tamamlayan Umut Tümay Arslan'ın, çeşitli mecralarda yayımlanmış, sosyal teori ile film çalışmalarını buluşturan yayınları vardır. Çok Tuhaf Çok Tanıdık: Vesikalı Yarim üzerine’nin yazarları arasındadır. Bu Kabuslar Neden Cemil?: Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk’ta Yeşilçam’da baba ve otorite arayışıyla mazlumluk temsilleri arasındaki bağları, Mazi Kabrinin Hortlakları: Türklük, Melankoli ve Sinema’da inkar ettikleri, bastırdıkları ve icat ettikleriyle Yeşilçam’ın muhayyilesi ve Türklük arasındaki ilişkiyi incelemiş, son kitabı Kat, Sinema ve Etik’te ise sinemanın etik bir karşılaşma yaratabilmesinin olanaklarını, sinemasal tanıklığın etik-politik gücünü araştırmıştır. 5Harfliler web sitesinde Cuma Fragmanları serisinin editörlüğünü yapmaktadır. Halen Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde öğretim üyesi olan Arslan, psikososyal çalışmalar ve film sosyolojisi alanlarında çalışmaktadır.
Okuma Önerileri
Ayda Erbal & Talin Suciyan, Yüzyıllık Terkedilmişlik, Şerhh Dergi, 2015/1.
Dina Georgis, The Better Story: Queer Affects from the Middle East, State University of New York Press, 2013.
Georges Didi-Huberman, Kabuklar, (çev.) Elif Karakaya, Lemis Yayınları, 2018.
Jacques Ranciere, Özgürleşen Seyirci, (çev.) Burak Şaman, İstanbul: Metis Yayınları, 2010. Jacques Ranciere, Estetiğin Huzursuzluğu: Sanat Rejimi ve Politika, (çev. Aziz Ufuk Kılıç), İletişim Yayınları, 2012.
Jean Amery, Suç ve Kefaretin Ötesinde: Alt Edilmişliğin Üstesinden Gelme Denemeleri, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
Marc Nichanian, Edebiyat ve Felaket, (çev.) Ayşegül Sönmezay, İletişim Yayınları, 2011.
Nazan Maksudyan, Türklüğü Ölçmek: Bilimkurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939, 2005.
Primo Levi, Boğulanlar Kurtulanlar, (çev.) Kemal Atakay, İstanbul: Can Yayınları, 1996.
Saidiya Hartman, Wayward Lives, Beautiful Experiments: Intimate Histories of Social Upheaval, W. W. Norton & Company, 2019.
Sebahattin Şen, Gemideki Hayalet: Türk Sinemasında Kürtlüğün ve Türklüğün Kuruluşu, Metis Yayınları, 2019.
Talin Suciyan, Modern Türkiye'de Ermeniler: Soykırımsonrası Toplum, Siyaset ve Tarih, (çev.) Ayşe Günaysu, Aras Yayınları, 2018.
Ulus Baker, Beyin Ekran, Birikim Yayınları, 2011.
Umut Tümay Arslan, Kat: Sinema ve Etik, Metis Yayınları, 2020.
Walter Benjamin, Tarih Kavramı Üzerine, Son Bakışta Aşk: Walter Benjamin'den Seçme Yazılar içinde, Metis Yayınları, 1993.
Zaven Biberyan, Karıncaların Günbatımı, (çev.) Sirvart Malhasyan, Aras Yayınları, 2019.
Zaven Biberyan, Yalnızlar, (çev.) Rober Koptaş, Aras Yayınları, 2000.
İzleme Önerileri
Ararat, 2002, yön. Atom Egoyan, 155’
Bir Zamanlar Anadolu’da, 2011, yön. Nuri Bilge Ceylan, 157’
Caché (Saklı), 2005, yön. Michael Haneke, 117’
Güneşe Yolculuk, 1999, yön. Yeşim Ustaoğlu, 104’
Jîn, 2013, yön. Reha Erdem, 122’
Meteorlar, 2017, yön. Gürcan Keltek, 84’
Nuit et brouillard (Gece ve Sis), 1956, yön. Alain Resnais, 32’
Shoah, 1985, yön. Claude Lanzmann, 566’
The Cut (Kesik), 2014, yön. Fatih Akın, 138’
YouTube İçeriği
Sanatsal Tanıklık/Sinemasal Tanıklık, Umut Tümay Arslan, SALT Online, Eylül 2020.
Geçmişten Bir Ufuk: Zabel Yesayan, Nora Tataryan, Hazal Halavut, Alara Kuset, Wêjegeh Amed, Ekim 2020.
Bahsi Geçen Güncel Sanat İşleri
Hale Tenger, Böyle Tanıdıklarım var
Halil Altındere, Kayıplar Ülkesiyle Dans
Sarkis, Respiro
Sarkis, Çaylak Sokak